- ταμπούρλο
- Oνομάζεται και ταμπούρο. Κρουστό όργανο με ακαθόριστο ήχο, εξαιρετικά διαδεδομένο σε παλαιότερους χρόνους σε διάφορους πολιτισμούς. Σχεδόν με τη σημερινή μορφή ενός κυλίνδρου από ξύλο ή μέταλλο, με τις δυο πλευρές κλεισμένες με καλά τεντωμένη μεμβράνη, το τ. χρησιμοποιήθηκε από τους Αιγυπτίους ως πολεμικό όργανο και από τους Έλληνες σε οργιαστικές γιορτές, κυρίως προς τιμήν του Διόνυσου. Αφού με το πέρασμα του χρόνου πλουτίστηκε με μηχανισμό για τη ρύθμιση του ύψους του ήχου, το τ., όργανο απαραίτητο στις μουσικές μπάντες, σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία τα τελευταία χρόνια. Αρκεί να αναφέρουμε το ρολάρισμα του τ. που ανοίγει την εισαγωγή της όπερας Η κλέφτρα κίσσα του Ροσίνι, το τ. που τονίζει τον επίμονο ρυθμό στο Μπολέρο του Ραβέλ, τα χτυπήματα του τ. που κλείνουν την Ιστορία του στρατιώτη του Στραβίνσκι. Οι ηχητικές δυνατότητες, που κατορθώθηκαν με τις διαφορετικές διαστάσεις των τ. που χρησιμοποιούνται ακόμα από τους λαούς της Άπω Ανατολής και των μεγάλων νησιωτικών συμπλεγμάτων του Ειρηνικού, ανέβασαν πολύ την εκτίμηση του τ. στον χώρο της νεότερης μουσικής, η οποία επιδιώκει vα ανεβάσει την εκφραστική σημασία των κρουστών οργάνων. Σήμερα κατασκευάζονται 2 κυρίως είδη τ.: τα ρηχά, με ήχο ξηρό και μάλλον οξύ, των οποίων η κάτω επιφάνεια φέρει, πάνω από την τεντωμένη μεμβράνη, λουριά από έντερο ζώων ή σύρμα, τα οποία εμποδίζουν τους συμπαθητικούς κραδασμούς της, και τα βαθιά, χωρίς λουριά, που ονομάζονται επίσης και στρατιωτικά και έχουν ήχο βαθύτερο και ακόμα πιο ακαθόριστο από τα προηγούμενα.
Στην ίδια οικογένεια με τα τ. ανήκουν και μερικά άλλα κρουστά όργανα, αφρικανικής ή νοτιοαμερικανικής προέλευσης, που παίζονται συνήθως κατά ζεύγη και των οποίων μόνο η επιφάνεια καλύπτεται από τεντωμένη μεμβράνη ή νάυλον. Τέτοια είναι τα: μπόνγκος (bongos) και τα ταμ - ταμ (tam-tam), μικρότερων διαστάσεων από τα κοινά τ. και με ήχο πολύ ξηρό και διαπεραστικό, τα κόνγκας (congas), βαθιά και κωνοειδή, και τα αφρικανικά γενικά τ. που κατασκευάζονται σε πολλούς τύπους και μεγέθη και των οποίων η χρήση γίνεται όλο και συχνότερη στη σύγχρονη, ιδιαίτερα, πρωτοποριακή μουσική.
Σε πολλούς λαούς της Άσίας και της Αφρικής το ταμπούρλο είναι το πιο διαδεδομένο μουσικό όργανο. Στη φωτογραφία, παίχτες ταμπούρλου στη Ρουάντα.
* * *το, Ν1. μικρό τύμπανο2. μουσ. το ταμπούρο.[ΕΤΥΜΟΛ. < ιταλ. tamburlo].
Dictionary of Greek. 2013.